Nieuws

Midden in een hittegolf

11 augustus 2020 - We zitten midden in een hittegolf. Een hittegolf is een opeenvolging van in De Bilt minimaal 5 zomerse dagen (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger), waarvan er minimaal drie tropisch (maximumtemperatuur 30,0 °C of hoger) zijn. Deze hittegolf is dan zondag ook al bereikt en duurt nog een aantal dagen.

Sinds afgelopen donderdag is het code geel vanwege hitte voor alle delen van Nederland (met uitzondering van het Waddengebied) en sinds vrijdagmiddag is het code oranje voor het zuiden van Nederland. Hier is te zien bij welke criteria er een code geel of oranje wordt uitgegeven. Op de website van www.meteoalarm.eu is te zien voor welke landen er nog meer waarschuwingen uitstaan (zie ook figuur 1). Voor Frankrijk en België staat er voor grote delen ook code rood uit voor hitte en voor Duitsland staan er geen waarschuwingen uit. Ieder land bepaalt zijn eigen criteria.


Figuur 1. Waarschuwingen in Europa van meteoalarm

Zeewind

Op https://wow.knmi.nl/ zijn de hoge temperaturen in Nederland en ook in onze buurlanden goed terug te zien (zie ook figuur 2). In het Waddengebied was de temperatuur wat lager door de wind van zee. De eerste dagen (donderdag en vrijdag) koelde het langs de westkust in de middag ook af door een zeewind effect. Zeewind is een lokale circulatie die in de buurt van het aardoppervlak van de zee naar het land waait. Zeewind wordt veroorzaakt door het verschil in opwarming van de lucht boven land en boven zee. In Nederland ontstaat de zeewind meestal in het voorjaar en de zomer, omdat dan het zeewater relatief koud is terwijl de zon in de middag hoog aan de hemel staat. De hoge zonnestand zorgt voor een grote instraling waardoor het verschil in opwarming van de lucht boven land en boven zee erg groot kan worden.


Figuur 2. Temperaturen op wow.knmi.nl op maandag 10 augustus 2020 16.30u lokale tijd.

Het effect van zeewind was ook duidelijk zichtbaar in de waarnemingen van de WOW-stations (zie figuur 3). In Figuur 3 staan temperatuur en windrichting uitgezet voor 6 en 7 augustus voor 3 verschillende stations van de kust (Scheveningen), naar iets verder landinwaarts op ongeveer 15 km afstand (Zoetermeer) en daarvandaan weer 30 km verder landinwaarts (Linschoten). Te zien is dat de temperaturen in de ochtend geleidelijk oplopen. Rond 11 uur stijgt de temperatuur op de meteotoren in Scheveningen niet verder, waar beide andere stations wél verder oplopen. In de middag op 6 augustus blijft de temperatuur in Zoetermeer ook niet meer oplopen, terwijl Linschoten verder stijgt naar boven de 30 graden. Op 7 augustus is voor Scheveningen hetzelfde effect zichtbaar maar zijn Zoetermeer en Linschoten vergelijkbaar in temperatuur.

De rol van de windrichting

De verklaring ligt in de windrichting. In Linschoten blijft de wind zuidelijk, maar op de meteotoren in Scheveningen gaat de wind in de ochtend van zuid naar west en in de middag naar noordwestelijke richting. Hierdoor komt er een verkoeling van zee binnen en loopt de temperatuur niet verder op. Iets verder landinwaarts, in Zoetermeer, komt dit effect pas op donderdagmiddag. Op vrijdag komt de zeewind al niet meer zo ver landinwaarts, waardoor Zoetermeer ook niet meer profiteert van de afkoeling. In figuur 4 zijn de temperaturen voor dezelfde stations te zien van 6 tot 11 augustus. Hier is te zien dat op 9 en 10 augustus de temperaturen vrijwel gelijk zijn voor de 3 stations. Op deze dagen stond er teveel wind vanuit het oosten waardoor het zeewind effect niet meer kon optreden.

 

Figuur 3. Temperatuur en windrichting van 6 en 7 augustus 2020 gemeten op 3 verschillende locaties in Nederland van westen naar het midden van het land, van Scheveningen, via Zoetermeer naar Linschoten.


Figuur 4. Temperatuur 6 tot 11 augustus 2020 voor dezelfde 3 stations als figuur 3.