Nieuws
Droog weer bij hogedruk? Ja/Nee.
31 januari 2019 - Menigeen heeft er nog één: de vertrouwde analoge barometer. In een mooi rond metaal-, of goudkleurig kastje met wijzerplaat. Onder de 1000 hPa spreekt de klok gewoonlijk van “wisselvallig” of “nat”. Erboven over “stabiel”, “zonnig” of “droog”. Deze eenvoudige classificatie gaat over het algemeen aardig op, maar wat zijn nu typische weersituaties waar de vertrouwde barometer ons op het verkeerde spoor zet?
Figuur 1: grafiek van de luchtdruk in hPa op station Hoogmade voor de periode 1-5 jan 2019.
Luchtdruk in feite niets anders dan de druk die een kolom lucht op het aardoppervlak uitoefent. Hoe meer lucht er aanwezig is in deze kolom, hoe hoger de luchtdruk aan de grond. In Nederland varieert de luchtdruk over het algemeen zo tussen 980-1040 hPa, afhankelijk van de aanwezigheid van lagedrukgebieden of juist hogedrukgebieden in onze omgeving. De gemiddelde luchtdruk in De Bilt bedraagt ongeveer 1015 hPa.
Lagedrukgebieden, ook wel depressies genoemd, gaan over het algemeen gepaard met frontale systemen en buiensituaties, waardoor de neerslagkansen relatief hoog zijn. Daarnaast staat er vaak meer wind en stroming in de atmosfeer, waardoor fronten, buien en droge momenten elkaar snel afwisselen en het weerbeeld dus sterk wisselvallig is. Bij een hogedrukgebied daarentegen is de atmosfeer over het algemeen stabiel van opbouw en zijn fronten verzwakt of zelfs geheel afwezig. Doordat er bij hoge drukwaarden een soort deksel op de atmosfeer komt te liggen kunnen er daarnaast ook nauwelijks buien ontstaan. Toch loopt het ook wel eens anders, zoals aan het begin van dit jaar toen er bij vrij hoge drukwaarden vooral in de kustgebieden toch regelmatig buien voorkwamen.
Figuur 2: weerkaart van 4 januari 2018 om middernacht, bron: KNMI
In de periode van woensdag 2 tot en met vrijdag 4 januari kreeg ons land te maken met de hoogste luchtdrukwaarden, te zien in figuur 1, net ten oosten van het centrum van een krachtig hogedrukgebied boven het zuiden van Engeland.
Op de weerkaart in figuur 2 is het bijbehorende drukpatroon te zien, waarbij de 1040 hPa isobaar dwars over ons land ligt. De paarse lijn over Nederland markeerde geclusterde buien, die in de nacht van donderdag op vrijdag, vanuit het noordwesten het westelijk kustgebied in trokken. Het gevolg was dat het bij een zeer hoge luchtdruk van 1040 hPa toch plaatselijk behoorlijk nat was, een weertype dat je niet meteen verwacht bij dergelijk hoge drukwaarden.
Figuur 3: kaart luchtdrukwaarnemingen WOW-netwerk om 03:30 LT op 4 januari 2019.
Veel van de bij het WOW-NL netwerk aangesloten weerstations hebben een digitale barometer. Deze hogedrukwaarden zijn duidelijk terug te zien in de metingen van figuur 3, gemeten om half 4 in de nacht naar 4 januari. De hoogste waarden zijn in het westen te vinden, wat logisch is gezien het hogedrukgebied zich op dat moment boven Engeland bevond. Enkele stations in het westen komen ruim boven de 1040 hPa, terwijl in het oosten van het land de luchtdruk duidelijk onder deze waarde lag.
In figuur 4 zien we de waarnemingen van de neerslagintensiteit van datzelfde tijdstip, waarbij er een aantal stations enkele tienden mm per uur aan neerslag registreerden. Uiteindelijk is er die dag en ook in de voorgaande dagen lokaal enkele millimeters aan regen gevallen in het westen van het land. Soms zit de vertrouwde barometer er dus wel eens naast.
Figuur 4: kaart neerslagwaarnemingen WOW-netwerk om 03:30 LT op 4 januari 2019.