Nieuws
Zomer in oktober
12 oktober 2018 - We zijn nog maar 2 weken verwijderd van de wintertijd en toch is het deze week zeer warm met temperaturen van rond de 25°C. Morgen, op zaterdag 13 oktober, kan de temperatuur in het zuidoosten oplopen tot 28°C. Hoe kan dit?
Weerkaart 12 oktober 2018, 08 uur
Buys Ballot
Om de vraag in de inleiding te verklaren moeten we de wet van Buys Ballot toepassen. Buys Ballot (1817-1890) was een Nederlandse meteoroloog en de oprichter van het KNMI in 1854. Naast de meteorologie hield hij zich ook bezig met natuurkunde, wiskunde, sterrenkunde en scheikunde. Zijn wet luidt: “Met de wind in de rug ligt het lagedrukgebied links, terwijl aan de rechterkant de luchtdruk hoger is.” Dit is op het zuidelijk halfrond precies andersom. De wet was een jaar eerder al theoretisch aangetoond door William Ferrel maar Buys Ballot was de eerste die de wet in de praktijk bracht door synoptische weerkaarten te publiceren. Hij werd daarmee de grondlegger van de weerkaart die nog steeds door meteorologen over de hele wereld gemaakt worden.
Een weerkaart is de basis om de meteorologie te kunnen begrijpen en daarom beginnen we een artikel meestal met een weerkaart. Buys-Ballot kwam erachter dat internationale samenwerking erg belangrijk is en daarom werd onder zijn leiding het Internationaal Meteorologisch Comité opgericht. Dit is de voorloper van de huidige Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). De WMO is de overkoepelende gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties op het gebied van weer, klimaat en water en is gevestigd in Geneve, Zwitserland.
Zomer in oktober
We weten nu dat Buys Ballot een van de grondleggers is van de meteorologie, maar wat heeft dat nu met het weer van vandaag te maken? Om dat te verklaren gaan we doen wat Buys Ballot ook deed in zijn tijd. We gaan zijn wet toepassen in de praktijk. Hiervoor gebruiken we de windgegevens van alle WOW-NL stations in Nederland.
Windsnelheid- en richting van WOW-NL stations op vrijdag 12 oktober 2018 rond 10:30 uur.
Op de kaart hierboven is duidelijk te zien dat de meeste WOW-NL stations hun pijl naar het noorden gericht hebben. Dit betekent dus dat we te maken hebben met een zuidelijke windrichting. We gaan verder inzoomen en pakken het weerstation van het Comenius College in Hilversum erbij.
Windrichting in graden van het Comenius College in Hilversum op vrijdag 12 oktober ’s ochtends.
De windrichting van het Comenius Collega in Hilversum laat zien dat de wind gemiddeld schommelt rond de 180-200 graden. We hebben nu genoeg gegevens om de wet van Buys Ballot toe te passen. Stel dat we ons bevinden op het Comenius College en daar buiten een plek opzoeken, zodat we de wind in de rug hebben. Volgens de wet van Buys Ballot moet er dan een lagedrukgebied aan onze linkerhand liggen en een hogedrukgebied aan onze rechterhand. Vergelijken we nu onze waarneming met de weerkaart die deze ochtend door de meteoroloog geanalyseerd is dan klopt het inderdaad dat er een hogedrukgebied ten oosten van ons land ligt, namelijk boven Oost-Europa. Het lagedrukgebied ligt ten westen van ons namelijk ten noordwesten van Ierland.
Nu we weten waar de wind vandaan komt hebben we ook gelijk een verklaring voor het warme weer van deze week. Door de positie van het hogedrukgebied boven Oost-Europa wordt er tropische lucht aangevoerd vanuit de warmere gebieden in het zuiden, zoals Frankrijk, Spanje en Portugal. Vanwege het hogedrukgebied boven Oost-Europa is de lucht relatief droog en kunnen er nauwelijks wolken ontstaan. Ondanks dat de dagen veel korter zijn dan in de zomer weet de zon de onderste grenslaag nog voldoende op te warmen. Vanaf zondag lijkt, helaas voor sommigen, een wisselvallig weertype de overhand te krijgen als een koufront Nederland passeert. Het wordt achter het koufront kouder, al lijkt het met de neerslagintensiteit mee te vallen.